– Ska me mødas ved Kielland-statuå klokkå to?

– Nydas!

Kl. 13:56: – Eg e på Burger king!

– Typisk deg! Eg komme ner.

• Følg Byas på Facebook!

Rega med leddgikt

– Ser du statuen bag meg? An ska se ud så ein båd på flukt, men far min pleide å sei det såg ud så ei rega med leddgikt. Sjøfartsmonumentet hette an egentlig. An har svømt rundt der siden 1968.

«Superkjendisen» Barry Norse

– Bag regå, i horisonten, ser du Bjergsted. I 1965 gjekk Rogalands Avis ud med at ei internasjonale superstjerna sko komma og holda konsert i Kuppelhallen. Barry Norse, hetta han. Det sko ver ein store begivenhed. Han spelte någen sanger og så takkte an for seg. Det ingen visste, før någen dager ittepå, va at Barry Norse fantes ikkje – det va RA-journalist Engwall Pahr-Iversen så hadde kledd seg ud og dikta opp alt samen.

Brusfabrikker og kler te de daue

– Visste du at for hundre år siå, i 1920, så va der ti brusfabrikker i området? Blant de va AS Hillevåg chemiske fabrikk.

– Ka va det, sa du?

– AS Hillevåg chemiske fabrik – med «ch». Der gjekk rykter om at han Tønnesen lagte brus i badekaret, men eg vett ikkje om det e sant. Og så va der flerne ligtøyforretninger óg.

– De lagte kler te lig?

– Ja, og de hadde skikkeligt livlige navn. Se her. Stokka’s dreierie og ligkkistefabrik låg i Verksgadå 49.

– Me e fremdeles i 1920?

– Ja. Kanskje me ska nevna Stavanger Begravelsesbyraa og liktøiforretning óg.

Sykt med hoteller

– Du nevnte någe om at der va så mange hoteller før...

– Ja, i 1920...

– Me holde oss i 1920?

– Fyll med, din ball.

– Sorry!

– I 1920 va der 20 hoteller i Stavanger. Det einaste gjenverande e Victoria Hotell. Der va der kino óg på et tidspunkt.

Levande jaguar, børst og tobakk

– Sa du der va flerne kinoer i Stavanger på et tidspunkt?

– Ja, i 1920 va der åtta private kinoar i Stavanger. Vett du kor den gamle veskebutikken Aanensen e?

– Ja, e det der der e suvenirbutikk nå?

– Yes. Der va der kino og tobakksfabrikk kor der va udsalg av øl og vin i tillegg. Og de averterte med at de hadde ein levande jaguar i kjellaren.

– Nisj?

– Josj. Det va sykt populert med kino i de dager, og det blei møje spetakkel på skolane. Folk va redde for at ongane konne ble kriminelle viss de såg for møje på film. Ska me gå og kikka på bedehuset?

– Øm, okei...

Norges eldste bedehus

– Nå e me udfor det eldsta bedehuset i Norge. Nygatens forsamlingshus. Blei bygd i 1846 og e fremdeles i drift. Ska me gå inn?

– Eh, får me lov?

– Ja, kom an!

– Hei, me vil bare kikka litt før me går på bordellet!

Anna Malena på kalosjene sprang

Me havne i Søragadå. I smauet ved siå av Japan Photo.

– Va det her der va bordell, sa du?

– Ja, der inne. Stall i kjellaren, og så va der tri etasjer med... fornøyelser oppforbi. Alexander Kielland skreiv litt om det, at «På tirsdagene fikk vi lov av fruene til å kose oss.» Eg skreiv någe om det for ein del år siå, og då va der et familiemedlem av Kielland så sko banka meg.

Då statuen av Kielland blei avduka så va der tusenvis av folk på torjå, men kunstnaren nekta å møda opp, for an hadde ikkje fått betalt.

– Søragadå e jo nevnt i ei visa... Hu der Anna Malena...

– Ja, då e røvarhistorien at an Johan hadde vært på bordellet her borte og at kånå, hu Anna Malena kom springande itte an, steingalen. Søragadå blei kalt for Subakanalen. Der va så møje drikking her.

James Bond på stadion

– Det e ganske rått at Viking har spelt mod for eksempel Chelsea (2002) og Barcelona (1992) på Gamle Stadion på Eiganes. Vett du om någe aent stiligt så har skjedd der?

– James Bond va der.

– Ja, jøss.

– Jo, det e sant! Roger Moore kjørte kappløb på moped mod Knut Bjørnsen ein gang rundt midten av 60-talet.

By-originaler

– Kem va nå hu så solgte lodd nere i undergangen?

– Ada Grødaland, hett hu. Tante Ada. Espen Hana har ein sang om hu. Hu fekk inn ein del penger te Varmestuens venner. Hu satt neri der store deler av sytti-åtti-nitti-årå, meine eg. Va ganske løye. Der va gevinst på alle lodd. Eg vant ein gang ei konfekteska med någe sjokolade fra Østerrike. Det smakte pyton. Då de tetta igjen undergrunnen der hu hadde loddbuå så prøvde hu seg ei stund i Gamle Stavanger, men då trakk hu lide folk.

– Mens me e i nærheden av Gamle Stavanger, han «Lenden»... Han så hadde ponni-kjerra...

– Det sista Lars Lende gjorde i livet va å stå udfor Kongsgaard med et skilt kor der stod «Sult i Afrika – Hjelp de!». Så datt an om. Han reiste blant aent te Island og kjupte ponnier så an hadde med seg hjem. Øve hundre stykk, meine eg. Han ga de te barnehjem og institusjoner. Han bygde ein kombinerte legeplass og dyrehage i Ledaalsparken óg. Der va påfuglar, geiter og abekatt, blant aent. Sykt nevenyttige type. Og veldig snille.

Sykt nevenyttige type. Og veldig snille.

Her er saa underligt...

– Me komme vel ikkje unna Sigbjørn Obstfelder når me fusst snakke om de litt originale...

– Du vett kor huset ans va? Obstfelders plass. Den firkanten der. Då han va 20 år fekk han jobb med å undervisa hjemma hos ein familie så bodde ved ruinkjerkå på Sola. Han GJEKK, 14 kilometer, kver vei, kver dag. Det va ein fredag kor han hadde avslutta undervisningå ein halvtime før. Fruen i huset, hu Bennetter, spurte koffer an va ferige allerede. «De har ikkje hatt friminutt», sa Obstfelder. Då sa hu «Du må undervise til klokken femten!». Då slutta an.

Mariakjerkå

– Visste du at samtidigt så de bygde Domkjerkå, så bygde de Mariakjerkå? Og udfor der va der gabestokk. Ska visa deg.

– Ka skjedde itte de reiv an?

– Bygget blei brukt som fengsel ein periode. I kjellaren. Der va ein meter og sekstifem centimeter taghøyde. Mon tro om det e der udtrykket «Sidda inne» komme fra. Og så va det rådhus og tinghus ein periode. Han så eg nettopp fortalte deg om, Bennetter, fekk ta med seg klebersteinene så de hadde bygd kjerkå med og bygga Ruinkjerkå på Sola med.

Kinesiske mynter

– Før me gjer oss, du har jo hatt någen bidrag te Stavanger-historien, du óg.

– Det blei litt oppstandelse med de der kinesiska myntane mine.

– Har hørt an før, men kom an.

– De holdt på med gravearbeid rett der så Torgterrassen e nå. Eg hadde fått någen gamle kinesiske mynter av far min så någen kamerater og meg heiv neri hålå. Arkeologane trodde jo at de hadde gjort gedigne oppdagelser, men så va det bare någen 15-åringer så gjorde rampestreger.

– Koss va det når far din ropte deg inn...?

– Eg stod i hagen og trikste med ein ball, så ropte far min «Du må kom’inn, Per, myntane dine e i Dagsrevyen!»

– Far din va jo ein gode pietist, koss tog han det?

– Han syns det va smikkløye. Då fekk an rett i at arkeologane va någen idioter.